Ekster | Column Natuur om de hoek

Nederland is bepaald geen beroerd land om in te wonen. De meeste Nederlanders hebben een dak boven hun hoofd, een auto voor de deur en gaan elk jaar op vakantie. Op veel lijstjes met naties staat ons land vaak in de top tien. Dat zijn meestal lijstjes met een positieve insteek. Toch bestaat er een negatief lijstje, die volgens mij Nederland aanvoert. Het is het lijstje van klagen. Over het weer, over de regering, over het verkeer of over de programma’s op televisie. Zelfs over de natuur. Er zijn te veel vossen, de komst van de wolf is een bedreiging of exotische planten verdringen de inheemse flora.

Helaas kloppen sommige klachten over de natuur niet altijd met de daadwerkelijke feiten. Neem bijvoorbeeld de ekster, deze vogel komt in heel Nederland voor en is door zijn uiterlijk en gedrag erg opvallend. Een vaak gehoorde klacht is dat er te veel eksters zouden zijn. Is dat wel zo? Op de website van Sovon, een vereniging voor vogelonderzoek in Nederland, is te zien dat het aantal eksters vanaf 1980 met ongeveer 40 procent is afgenomen. Die achteruitgang is overigens de afgelopen tien jaar wel tot stilstand gekomen.

Toename van de havik

Vanwaar die afname van de ekster? Dat heeft met een aantal oorzaken te maken, maar een belangrijke reden is de toename van de havik. De havik is één van de meest geduchte roofvogels in ons land, die in staat is om een ekster te grijpen. Mede door de afname van het gebruik van pesticiden in de vorige eeuw, is de havik de laatste jaren in aantal toegenomen. Echter, de havik komt voornamelijk voor in bosrijke gebieden. Uit de huidige verspreiding van de ekster in Nederland blijkt dat de dichtheid van de ekster in bosrijke gebieden, zoals op de Veluwe en in Flevoland, Friesland en Drenthe, aanzienlijk lager ligt. Met andere woorden, de ekster is van het bos naar het platteland en het stedelijke gebied verhuisd. Daar komt de ekster meer in contact met de mens, waardoor het lijkt alsof hij in aantal is toegenomen.

Een andere klacht is dat de ekster jonge vogeltjes uit hun nest plundert. Nu kan ik dat niet ontkennen, maar op zich valt het wel mee. Uit maagonderzoek bij eksters blijkt dat zijn voedsel voor driekwart bestaat uit insecten, wormen, slakken en andere klein kruipend spul. Voeg daarbij de voedselresten, zoals brood en patat, die sommige mensen laten rondslingeren, dan blijft er voor het percentage aan jonge vogels niet veel over. En bedenk, dat er voor elke ekster er ruim dertig huiskatten rondlopen. Die 3,6 miljoen katten in Nederland slachten jaarlijks veel meer jonge vogels af.

Dus denk voortaan bij iedere klacht, heb ik er wel over nagedacht?

paul@paulmentink.nl