LOFAR-telescoop in Dwingeloo krijgt flinke upgrade. Major Electronics uit Hoogeveen gaat drie onderdelen produceren voor grootste telescoop ter wereld

De Internationale LOFAR-telescoop (ILT) bestaat uit verschillende stations met tientallen LBA- (lage band) en HBA- (hoge band) antennes en is momenteel de grootste radiotelescoop ter wereld, die werkt op de laagste frequenties die vanaf de aarde kunnen worden waargenomen.

Tienduizenden antennes

De ILT bestaat in totaal uit tienduizenden antennes die gezamenlijk het heelal observeren en is een samenwerking tussen tien landen: Nederland (38 stations), Duitsland (zes stations), Polen (drie stations), Frankrijk, Ierland, Letland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk (elk één station), met binnenkort nieuwe stations in Italië en Bulgarije.

Ten tijde van de bouw bood het systeem de mogelijkheid om op elk moment met ofwel de LBA- ofwel de HBA-antennes te observeren, die beide op andere frequenties observeren. Dankzij de LOFAR2.0-upgrade kan de telescoop alle LBA- en HBA-antennes tegelijk gebruiken, waardoor het gezichtsveld en de gevoeligheid van de stations worden vergroot.

Een nieuwe digitaal processing board zal de bestaande boards vervangen om de grotere hoeveelheid gegevens die LOFAR2.0 zal produceren te kunnen verwerken. Ten slotte zal bij de Nederlandse LOFAR-stations het gedistribueerde klokkensysteem worden vervangen door een centraal kloksignaal dat via een White Rabbit optische-vezelnetwerk wordt gedistribueerd.

Hardware

Een belangrijk onderdeel van de LOFAR2.0-upgrade is een hardware-upgrade van alle LOFAR-stations. Het grootste deel van deze hardware-upgrades zal worden besteld bij de Nederlandse bedrijven Neways (Leeuwarden), Major Electronics (Hoogeveen), Variass (Veendam) en Batenburg Industriële Elektronica (Neede).

Neways zal de nieuwe digitale processing boards UniBoard2 produceren. Hierdoor kan de LOFAR-radiotelescoop meer en sneller gegevens verwerken.

Major Electronics gaat drie modules met een zo hoog mogelijke kwaliteit produceren voor het nieuwe LOFAR2.0-systeem. Het bedrijf uit Hoogeveen zal verantwoordelijk zijn voor de productie van de CCD (Cabinet Clock Distribution) Module, de LMP (LOFAR Mid-Plane) printplaat en de APSPU (Antenna Processing Subrack Power Unit) Module. Voor Major Electronics is dit een kans om te laten zien dat zelfs gecompliceerde modules door een lokale fabrikant kunnen worden geproduceerd.

Variass gaat de ontvanger-modules (RCU2) voor de telescoop vervaardigen, 6.000 stuks in totaal. Batenburg Industriële Elektronica is verantwoordelijk voor de fabricage van de APSCT-modules (Antenna Processor Subrack Clock distribution and Translator).

De productie en levering van de modules wordt eind 2023 verwacht en zal ook in de eerste helft van 2024 plaatsvinden.