Dit jaar kwam zo’n gelegenheid voorbij en mocht ik voor Staatsbosbeheer gedurende een week vogelwachter zijn bij de Slufter op Texel. Dit 700 ha grote natuurgebied staat in open verbinding met de Noordzee, waardoor dagelijks zeewater in- en uitstroomt. Bij noordwesterstorm kan het zelfs volledig vollopen.

Ik was er in juni, samen met mijn vrouw. Ondanks het fraaie weer werd onze vreugde toch enigszins getemperd. Op meerdere locaties op dit eiland stierven een groot aantal grote sterns aan de vogelgriep. Op onze rondes door de Slufter kwamen we helaas ook dode exemplaren tegen.

Vogelgriep komt niet alleen bij wilde vogels voor. Regelmatig hebben we dit jaar op het nieuws gehoord dat complete pluimveebedrijven zijn geruimd vanwege een uitbraak.

Besmetting met een virus

Vogelgriep ontstaat door besmetting met een virus. Er bestaan twee varianten: een waar vogels niet ziek van worden (laag-pathogene) en een die dodelijk is voor vogels (hoog-pathogene, zoals H5N1). Onder normale omstandigheden dragen wilde vogels alleen de laag-pathogene variant bij zich.

De uitbraak van de hoog-pathogene vogelgriep begon in 1996 bij gehouden ganzen in China. Mede door onhygiënische omstandigheden en een hoge concentratie aan vogels kon het onschuldige virus zich muteren tot een gevaarlijke variant. Daarna is het verder verspreid onder pluimvee in Azië. De uitbraak is toentertijd niet onder controle gebracht, waardoor het virus uiteindelijk in 2005 is overgesprongen op wilde vogels in Qinghai Meer, in het westen van China.

Trekvogels hebben deze besmettelijke variant verder verspreid over de wereld. Met name ganzen en eenden brachten het naar ons land, in eerste instantie alleen gedurende de winter. Echter, sommige van deze wintergasten verblijven nog hier als de grote sterns al zijn aangekomen. Daardoor kon het virus op deze zomergasten overspringen. Er vielen daardoor in die periode veel slachtoffers, met duizenden dode grote sterns tot gevolg. Zowel op Texel en in de Delta als in kolonies in de landen om ons heen.

Vogels en pluimvee zijn na infectie snel ziek. Vaak al binnen enkele uren tot drie dagen. De eerste klachten zijn:

• algehele duidelijke sloomheid

• de vogels maken geen geluid meer

Vervolgens krijgen de vogels klachten zoals:

• ademhalingsproblemen

• diarree

• draaien met de kop en eventueel ook hals

• oogontstekingen

• plotselinge sterfte

Mocht u een vogel tegenkomen met dergelijke verschijnselen of er ligt er ergens een dode vogel, raak de vogel in ieder geval niet aan en houd eventueel uw hond erbij weg.

Meldwijzer bij meerdere slachtoffers

• Op dezelfde plek 1 of 2 dode wilde eenden, zwanen of ganzen gevonden? Of minder dan 20 andere wilde vogels? Meld dit bij het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC).

• Op dezelfde plek 3 of meer dode wilde eenden, zwanen of ganzen gevonden? Meld dit bij het Landelijk meldpunt voor dierziekten via telefoonnummer 045-5463188.

• Dode hobbykippen of hobbyvogels? Meld dit bij uw dierenarts.

paul@paulmentink.nl